دستور فارسی
هر جمله دو بخش دارد به نام ( نهاد و گزاره ). نهاد یعنی کننده ی کار
یا بهتر است بگوییم کسی (کسانی) یا چیزی ( چیز هایی) که کار را انجام
میدهد.به بقیه جمله هم گزاره میگوییم.
....................
حال چگونه میتوانیم نهاد را پیدا کینم؟
نهاد را با پرسیدن (چی کسی) و (چه چیزی) از فعل پیدا میکنیم.
مثال:
1.فصل تابستان فرا رسیده است.
چی چیزی فرا رسیده است؟( فصل تابستان). (فصل تابستان) نهاد
جمله است و (فرا رسیده است ) گزاره جمله است.
...................
2.محمد برای دیدن دوستش به شیراز امده است.
چه کسی امده است؟ (محمد). (محمد) نهاد است و (برای دیدن
دوستش به شیراز امده است) گزاره جمله است.
....................
نکته1: نهاد ممکن است بیشتر از یک کلمه باشد.
مثال:
1.بچه های زرنگ کلاس پنجم مدرسه دکترحسابی امدند.
در جمله بالا (های زرنگ کلاس پنجم مدرسه دکتر حسابی) نهاد
و (امدند) گزاره است.
....................
نکته2:در بعضی جمله ها نهاد پنهان است.
مثال:
1.علی را بیاور.
کامل این جمله این است: (مثلا (محمد) علی را بیاور.
چه کسی علی را بیاورد؟ محمد. اما محمد در جمله نیست.
پس نهاد غایب است.
.......................................................................................
حرف اضافه چیست؟
حرف اضافه به کلمه ای گفته میشود که در جمله معنی دار هست
ولی وقتی ان را از جمله بیرون می اوریم بی معنی میشود.
مثال:
1.محمد به خانه ی خود رسید.
کلمه (به) در داخل جمله معنی دارد ولی در بیرون جمله بدون معنی.
2. موش از گربه میترسد.
کلمه (از)در داخل جمله معنی دارد ولی در بیرون جمله بدون معنی.
..........................................................................................
متمم چیست؟
کلمه ای که بعد از حرف اضافه میاید.
مثال:
1.محمد از ریاضی خوشش می اید.
حرف (از) حرف اضافه است و کلمه بعد از ان (ریاضی) متمم است.
البته حرف ربط کلمه ی بعد ان متمم نیست.
مثال:
محمد امد تا علی را ببیند.
حرف (تا) چون حرف ربط است کلمه بعدش متمم نیست .
....................................................................................
تجزیه و تحلیل بیت اول شعر یاد تو
ای نام تو بهترین سر اغاز بی نام تو نامه کی کنم باز
.....مرتب کردن بیت.....
ای کسی(خدایی) که نام تو بهترین سراغاز است.
بی نام تو چه وقتی نامه (نوشته) را باز کنم (بخوانم).
مصراع اول : ای(حرف ندا) - تو(ضمیر) - نام تو (ترکیب اضافی) - نام(متمم)
که(حرف اضافه) - خدایی(نهاد پنهان) - است(فعل پنهان)
بهترین سراغاز(مسند)
---------------------------------
مصراع دوم : بی(حرف اضافه) - نام(متمم) - نامه(مفعول) - کنم(فعل)
نام تو (ترکیب اضافی) باز(مسند)
---------------------------------
نوع جمله اول : عاطفی
نوع جمله دوم : خبری
نوع حمله سوم : پرسشی
-------------------------------- ...معانی...
سراغاز: شروع.اول.
نام : اسم.جیزی که روی هم مینهند.
باز : در این شعر به معنی گشودن
---------------------------------
حکایت اندرز پدر
یاد دارم که در ایام طفولیت،متعبد و شب خیز بودم.شبی در
خدمت پدر ، رحمه الله علیه، نشسته بودم و همه شب،دیده
بر هم نسبه و مصحف عزیز بر کنار گرفته و طایفه گرد ما خفته.
پدر را گفتم : از اینان یکی سر بر نمیدارد و دوگانه ای بگزارد
چنان خواب غفلت برده اند که گویی نخفته اند که مرده اند.
گفت جان پدر! تو نیز اگر بخفتی، به از ان که در پوستین
خلق افتی.
ترجمه به زبان امروزی
به یاد دارم در زمان بچگی ام ، مومن بودم و برای عبادت
شب ها بیدار میماندم.شبی پیش پدرم (رحمت الله علیه)،
نشسته بودم و تمام شب را نخوابیدم و قران خواندم ولی
بقیه خانواده خوابیده بودند .
به پدرم گفتم : یکی از این ها بیدار نمیشود و نماز صبحش
را بخواند ؟ و چنین خوابیده اند که نه انگار خوابیده بلکه
انگار مرده اند.
پدرم گفت : پسر عزیزم ! تو هم اگر میخوابیدی بهتر بود
تا این غیبت دیگران را کنی.
گلستان سعدی
معانی کلمات
1.ایــــام : زمان
2.طفولیت : کودکی
3.معتبد:عابد ، عبادت کننده
4.شب خیز :کسانی که در شب برای راز و نیاز با خدا بیدار
میمانند.
5.دیده بر هم نبسته : کنایه از نخوابیدن است.
6.مصحف : کتاب آسمانی ، کتاب مقدرس ، منظور در داستان
قران است.
7.دوگانه : نماز صبح
8.بگزارد : به جا بیاورد
9.غفلت : بی خبری
10.بخفتی : از خفتن یعنی خوابیدن می اید.
11.پوستین : غیبت کردن
12.خلق : مردم
13.اندرز : پند ، نصیحت
با تشکر ماهان ملک زاده
سلام بر شما و درود بر روان پاکتان.